Osmanlı'da Devlet Anlayışı

Osmanlı'da Devlet Anlayışı 10. Sınıf Tarih

Osmanlı Beyliği, Söğüt ve Domaniç çevresinde Türkiye Selçuklularına bağlı bir uç beyliği olarak kurulmuştu. Bu küçük beylik kısa süre içinde Anadolu ve Balkanlarda egemenlik kuran güçlü bir devlet haline gelmiştir. Osmanlı Devleti bu topraklarda yaşayan farklı dil din, ırk ve kültürden insanlar arasında ayrım yapmadan adaleti sağlamışlardır.

Osmanlı Devleti’nde hükümdarlık anlayışı eski Türk geleneklerine ve İslam hukukuna dayanıyordu. İslam hukukunda hakimiyet Allah’a aitti. Hükümdar, Allah’ın yeryüzündeki vekili olarak insanları adaletle yönetmekle görevliydi. Yönetilenler de hükümdarın emirlerine uymakla yükümlüydü.

Türk devlet geleneğinde de hükümdarlara halkı yönetme yetkisinin Tanrı tarafından verildiğine inanılırdı. Bu yetkiye “kut" denirdi. Kut, kan yoluyla babadan oğula geçerdi. Bu nedenle hükümdarın bütün erkek çocuklarının hükümdarlık hakkı vardı. Bu anlayışın bir sonucu olarak ülke hükümdar ailesi arasında paylaşılarak yönetilirdi. Bu durum Türk devletlerinin çabuk yıkılmalarının en önemli nedeniydi.

Osmanlı Devleti’nin hükümdar ailesinden kimin tahta çıkacağı konusunda net bir kural yoktu. I. Murat, “Ülke, hanedanın ortak malıdır." anlayışının yerine “Ülke, hükümdar ve oğullarının malıdır." anlayışını getirmiştir.

Bu uygulamayla taht kavgalarının önlenmesi ve merkezi otoritenin korunması amaçlanmıştır.

Osmanlı Devleti’nde hükümdar ülkenin mutlak hakimi olarak kabul edilirdi. Ancak bu durum onun her istediğini yapabileceği anlamına gelmezdi. Ülkeyi yönetirken şer'i (dinî) ve geçmişten gelen örfi (geleneksel) kurallara uymak zorundaydı.